VADELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYASASI (VİOP) NEDİR?

Sermaye Piyasası Kurulu’nun düzenlemiş olduğu tanımlamayı esas alarak vadeli işlem ve opsiyon piyasaları BİST bünyesinde işlem görmekte olan ana para piyasası araçları üzerine düzenlenmekte olan vadeli işlemler ve opsiyon sözleşmeleri ile türev araçlarının dahil olduğu elektronik ortamlarda gerçekleşen alım ve satımın yapıldığı piyasalara verilen addır.

Vadeli İşlem Sözleşmeleri

Organize bir borsa olan VİOP’nda işlem görmekte olan ve de bir vadede önceden belirlenmiş olan fiyatlar, miktarlar ve niteliklerle ekonomik ve veya finansal yönergeyi, sermaye piyasası enstrümanlarını, malları, kıymetli madenleri ve dövizleri alım ve satım yükümlülüğü veren sözleşmedir. Düzenlemeleri mallara, hisse senedine, hisse senedi endeksine, faiz oranına veya dövize bağlı olarak geçekleşmektedir.

Opsiyon Sözleşmeleri

Opsiyon alan taraf için opsiyon priminin ödenmesi kaydıyla belirli bir vadede ya da belirli bir vadeye kadar önceden belirlenmiş olan fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik ve finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını da dahil ederek alım ve satım hakkı tanıyan, satıcı tarafı bu işlemde yükümlü kılan sözleşmedir. Yerli ve yabancı yatırımcıların türev ürünlerine yatırım yapmayı düşündüklerinde VİOP; kaldıraçlı bir piyasa olması sebebiyle popüler türev piyasaları arasında kendisine yer bulmaktadır.

Vadeli işlemler dünya genelinde artış göstermekte olup dönemsel olarak incelendiğinde; 2008 yılında baş gösterip patlak vererek tüm dünyayı etkisi ile sarmayı başaran Mortgage Krizi gibi büyük olaylar insanların gözüne çarpıyor. Bu dönemde yaşanmış olan hisse senedi piyasasının çöküşü olayı ile vadeli işlemlerin özellikleri ve yaratabilecekleri etki gün yüzüne çıkmıştır. Bunun gibi buna benzer birkaç dünya krizini daha incelemeye tabii tuttuğumuz zaman Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nın önemi herkes tarafından daha iyi şekilde anlaşılacaktır.